Για το Μέγα Χαιρετισμό

Παραμονή της εθνικής επετείου συνέλαβα εαυτόν, με ένα κάποιο κόμπιασμα στο λαιμό και ασύνηθη συγκίνηση, να αναθιβάλω με τον νου όχι τόσο τους ιστορικούς αγώνες του έθνους, αλλά τα υψηλά ιδανικά όπισθεν των μεγάλων γεγονότων: την ελευθερία, τον ηρωισμό. Και παραμονή νέων (αυτόκλητων ως είθισται) εθνικών δοκιμασιών σήμερα ένιωσα, όπως ίσως άλλοτε ο Ποιητής ατενίζοντας εξ αποστάσεως και εκ του ασφαλούς την φλεγόμενη πατρίδα, αναγκαία την αναφορά στον Ύμνο στην Ελευθερία και προπαντός σ’ εκείνη την ηρωική στάση που ενέπνευσε τους φλογερούς στίχους.

Διότι όπως ο Επιτάφιος του Περικλή μετά δυόμισι χιλιετίες νοηματοδοτεί και ιδανικεύει τη Δημοκρατία και μιλάει ακατάλυτα στο δικό μας σήμερα πέραν κάθε άλλου κειμένου, έτσι και ο Ύμνος στην Ελευθερία, μιλώντας μέσα από τους αιώνες απευθείας στο σήμερα, στο δικό μας παρόν, στη δική μας ανάγκη, εξίσου ακατάλυτα σαρκώνει και ουσιώνει το όραμα της ελευθερίας που πάντα ήταν και είναι η μέγιστη κινητοποιός δύναμη ατόμων και λαών, και η αρχέγονη βασιλομήτωρ του γνήσιου ηρωισμού.

Έχοντας υποστεί πολλαπλές ταπεινώσεις και ήττες, σήμερα, όπως και τότε, όλα τα σκιάζει η φοβέρα και τα πλακώνει η σκλαβιά. Συνθλίβει η αβεβαιότητα για το αύριο. Φοβίζει η επικείμενη αβέβαιη κατάρρευση, ή ο βέβαιος πόνος της αποφυγής της. Πάλι φέτος στην εθνική μας επέτειο δυστυχείς, μόνη μας παρηγόρια θα έχει μείνει να λέμε περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαίμε. Και μετά από πολλά ταξίδια στην εσπερία των αλληλοδιάδοχων πολιτικών μας ηγεσιών, πάλι με θλίψη ομολογούμε στην πατρίδα πως

Μοναχή το δρόμο επήρες,

Εξανάλθες μοναχή

Δεν είν’ εύκολες οι θύρες,

Εάν η χρεία τες κουρταλή.

Πάλι νιώθουμε, είτε εντός είτε εκτός των συνόρων προσδοκίες να διαψεύδονται, καθώς

Aλλος σου έταξε βοήθεια

Και σε γέλασε φρικτά.

Πάλι γυρίζουμε και χτυπούμε θύρες από θέση αδυναμίας, τρισάθλιοι και ταπεινωμένοι:

Ταπεινότατη σου γέρνει

Η τρισάθλια κεφαλή,

Σαν πτωχού που θυροδέρνει

Κι’ είναι βάρος του η ζωή.

Επί θύρας και πάλι το σαράκι του εθνικού διχασμού που υπονομεύει στο διηνεκές την εθνική μας υπόσταση και μας κάνει να φοβόμαστε πως μαζί με την αυτοεκτίμηση μας, θα απωλέσουμε και την εκτίμηση των άλλων, 

παρόλα μας τα περασμένα μεγαλεία:

Μην ειπούν στο στοχασμό τους

Τα ξένα έθνη αληθινά:

Εάν μισούνται ανάμεσό τους

Δεν τους πρέπει ελευθεριά.

Πώς λοιπόν να ερμηνεύσει κανείς στο σήμερα τον Ύμνο στην Ελευθερία; Ποιό είναι το ηρωικό πρώτυπο του 2015, του 21^ου αιώνα; Αυτό είναι για μένα ανήμερα της 25^ης Μαρτίου το μέγα ζητούμενο. Γιατί καλοί οι στίχοι του Σολωμού, αλλά σήμερα χρειαζόμαστε ζωντανή τη συνείδηση του Ποιητή, πιότερο από τους στίχους του. Μήπως το νέο ηρωικό ιδεώδες είναι αυτό που μας σερβίρουν τόσο φορτικά τα μίντια τελευταία, αυτό του ψευτονταή, του καταληψία, του αρνητή, του αγράμματου, ανάγωγου, ατελεύτητου μηδενιστή, που δεν ξέρει τί θέλει; Δε νομίζω. Κιαν το χθες έτεξε ψέμα, ίσως συγχωρούμαστε να ελπίζουμε ακόμη πως το σήμερα ίσως κυοφορεί αλήθεια, που αργά ή γρήγορα θα γεννηθεί, ώστε μαζί με την αλήθεια, για την οποία τόσο διψά και τόσο έτοιμη είναι η κοινωνία μας, να αναγεννηθεί η Ελλάδα.

Η νέα εθνική ανάταξη που όλοι ξορκίζουμε, δεν είναι υπόθεση του όχλου, δεν υπάρχουν πια Δερβενάκια, ούτε πεζοδρόμια για να κάμουμε όλοι μαζί έφοδο προς την ιστορία. Η εθνική ανάταξη είναι υπόθεση αξιών, είναι υπόθεση αυτοσυνειδησίας ενός εκάστου ημών. Ο ήρωας του σήμερα, ο μόνος αντάξιος των ηρώων του τότε είναι αυτός που θα αναλάβει επί τέλους την ευθύνη, απέναντι σε όλους εκείνους (και είναι τόσοι πολλοί) που την απεμπολούν, ο αμνός που θα άρει στους ώμους του όλες μας τις αμαρτίες που μας έφεραν στο σημερινό κατάντημα. Είναι αυτός που θα κάνει πράξη την Καζαντζάκιο εντολή, που θα πιστέψει πραγματικά πως αν χαθεί ο κόσμος θα φταίει αυτός ο ίδιος και κανείς άλλος. Ο ήρωας του 2015 είναι ο ίδιος ήρωας που μας έστησε στο ραντεβού, και μας άφησε να περιμένουμε μάταια τον ερχομό του το ΄14, και το ’13, και όλα τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης. Είναι εκείνος που όταν τελικά έρθει ανάμεσα μας θα πει “εγώ φταίω, για ό,τι κρίματα έκαμα ο ίδιος, ή για όσα εξαιτίας των παραλείψεων μου αφέθηκαν άλλοι να πράξουν ερήμην μου ή εν γνώση μου”.

Και ακαρτέρει, και ακαρτέρει

Φιλελεύθερη λαλιά ...

Η Ελλάδα, δεν απειλείται σήμερα τόσο από τον παρακμιακό Έλληνα Πολιτικό της Διαφθοράς (όπως κάποιοι θέλουν να πιστεύουμε), όσο από τον αξιοπρεπώς αποστασιοποιημένο  Έλληνα Πολίτη της Αδιαφορίας, που αφήνει το πεδίο ελεύθερο στον πρώτο. Διότι η αδιαφορία και ο κυνισμός αναπαράγουν τον ωχαδερφισμό και τελικώς οδηγούν στη σήψη και την παρακμή. Αν όλοι κάνουμε σημαία μας την έννοια της απόλυτης και αδιαίρετης ατομικής ευθύνης τότε ίσως το αδύνατο γίνει δυνατό. Αν όμως αβασάνιστα επιμένουμε (όπως ανόητα πράξαμε στις τελευταίες εκλογές) να προσχωρούμε στην άποψη πως φταίνε πάντα οι άλλοι, και δείχνουμε ως πολίτες το δάχτυλο στους πολιτικούς, ή ως πολιτικοί δείχνουμε το δάχτυλο στους πολίτες και το λαό, ή αν όλοι μαζί κατηγορούμε τους ξένους, τότε τίποτε ποτέ δεν θα αλλάξουμε. Διότι η μεγάλη επανάσταση που έχει σήμερα ανάγκη ο τόπος είναι επανάσταση ηθική, πνευματική, εσωτερική, είναι προσωπική υπόθεση του καθενός. Γιατί οι συμπεριφορές που μας έφεραν στην πτώση και την παρακμή, είναι τελικά συμπεριφορές που ασπαστήκαμε και υιοθετήσαμε ο καθένας προσωπικά και όλοι μαζί συλλογικά. Ας μη δείχνουμε λοιπόν το δάχτυλο αλλού, παρά να κοιτούμε καλά στον καθρέφτη της ψυχής μας. Αντρίκια να αναγνωρίσουμε την πρώτη ευθύνη στον εαυτό μας. Αντρίκια να κάνουμε τη δική μας αυτοκριτική. Σιωπηλά, κατανυκτικά, λυτρωτικά. Αντρίκια και υπεύθυνα να μετάσχουμε ως ενεργοί πολίτες στα δημόσια πράγματα, δείχνοντας στην πράξη πως νοιαζόμαστε, σπάζοντας την αδιάφορη σιωπή. Κάνοντας το πρώτο θαρετό βήμα.

Με λάβαρο την πρωτευθύνη του εαυτού μπορούμε να αρχίσουμε να χτυπούμε στη ρίζα του το κακό, να αντιπαλέψουμε το πολιτικό ψέμα και τον αμοραλισμό, να σπάσουμε τα δεσμά του λαϊκισμού, που κρατούν τη χώρα δέσμια και το λαό της καθηλωμένο στην παρακμή. Ο ήρωας του σήμερα θα είναι αυτός που θα τολμήσει να πει αλήθειες, εκεί που όλοι οι προηγούμενοι θριάμβευσαν στην εκλογοθηρία με το ψέμα. Ο ήρωας θα είναι ο είλωτας που δεν θα τάξει τα πάντα στους πάντες, αλλά θα προσφέρει με αυταπάρνηση τις δυνάμεις του και θα ζητήσει “επ αξιώσει” θυσίες για το κοινό καλό, με το κύρος που προσδίδει του λόγου το αληθές. Διότι ο λαός δεν αποστρέφεται τις θυσίες, αλλά την υποκρισία εκείνων που προεκλογικά τάζουν πληθώρα (ενώ προδικάζουν το αντίθετο) και μετεκλογικά ομολογούν δυσανεξία (προφασιζόμενοι δικαιολογίες). Τα ατέλειωτα ψέματα ατελείωτης σειράς κυβερνήσεων, έχουν όχι μόνο κουράσει, αλλά έχουν κλονίσει το λαϊκό φρόνημα και την πίστη στο ίδιο το πολίτευμα. Αρνητές της δημοκρατίας, οι χειρότεροι ψεύτες μακράν όλων των προηγούμενων, ανθούν ως μικρόβια σε συνθήκες νοσηρές, και έχουν ήδη σήμερα δολίως υπεξαιρέσει την λαϊκή εντολή και καταλάβει τα κυβερνητικά έδρανα. Βέβαια χωρίς δημοκρατία, τί ελπίδα έχει η ελευθερία;

Άρα ο Ύμνος στην Ελευθερία, ερμηνευόμενος στο δικό μας παρόν, για τη δική μας ανάγκη, είναι ύμνος στην πολιτική ακεραιότητα, στη σύνεση, στο μέτρο, στη λογική και πάνω απ’ όλα στην αλήθεια, σε όλες τις απούσες, αλλά τόσο αναγκαίες αρετές του έθνους. Είναι Ύμνος απελευθέρωσης από το ζυγό του λαϊκισμού, του εθνικισμού, του πατερναλισμού, του νεποτισμού, του αριβισμού, της διαφθοράς και της αναξιοκρατίας. Είναι ύμνος στη συθέμελη ανασύσταση των Ελληνικών αξιών, στην επανασύνδεση με το βαθύτερο νόημα της συνείδησης του Ποιητή, ώστε με αξιοσύνη να ψελίζουμε, χωρίς να βεβηλώνουμε, τον μέγα χαιρετισμό:

Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη

Των Ελλήνων τα ιερά,

Και σαν πρώτα ανδρειωμένη,

Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!