Ο Ορίζοντας των Γεγονότων

Είναι γνωστό ότι υπάρχουν στο σύμπαν σώματα, οι περίφημες μαύρες τρύπες, με υπερμεγέθη μάζα, άπειρη πυκνότητα και μηδενικό όγκο που ασκούν τόση βαρυτική έλξη ώστε ούτε καν το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει και ο χρόνος εντός τους σταματά. Η προσέγγιση στο βαρυτικό τους πεδίο είναι επικίνδυνη. Υπάρχει ένα νοητό σημείο χωρίς επιστροφή, όπου εγκλωβίζεται κανείς απροσμάχητα στην βαρυτική έλξη της μαύρης οπής. Αυτό το νοητό σημείο οι επιστήμονες αποκαλούν “ορίζοντα των γεγονότων” αφού τίποτε, ούτε καν το φως δεν δραπετεύει για να μας πληροφορήσει τι συμβαίνει στο εσωτερικό τους. Για έναν φανταστικό ταξιδιώτη η διέλευση του ορίζοντα των γεγονότων υποτίθεται είναι ανεπαίσθητη, αλλά μοιραία.

Η διαδικασία χρεωκοπίας μιας χώρας προσομοιάζει τη διέλευση του ορίζοντα των γεγονότων και την ανεπαίσθητη διολίσθηση στην μαύρη οπή. Όταν η κατάρρευση γίνεται τελικά αντιληπτή είναι ήδη πολύ αργά. Το ερώτημα είναι, έχει η Ελλάδα περάσει αυτό τον “ορίζοντα των γεγονότων”; Σ’αυτό μπορεί να δοθούν δύο απαντήσεις. Μία τεχνοκρατική και μία πολιτική. Ή για να το πούμε αλλιώς, υπάρχει μία απάντηση που λαμβάνει υπ’ όψη τα αντικειμενικά δεδομένα, και μία που λαμβάνει υπ΄ όψη την ψυχολογική υποκειμενική προδιάθεση των παικτών απέναντι στα δεδομένα και την ικανότητα τους να δρούν ή μη έλλογα και αντικειμενικά.

Η αντικειμενική, τεχνοκρατική απάντηση λοιπόν, νομίζω είναι καθησυχαστική, πως υπάρχει ακόμη χρόνος. Πως μπορούμε ακόμη και τώρα την 11^η ώρα με κατάλληλες ενέργειες να διορθώσουμε την πορεία και να αποφύγουμε τα χειρότερα. Αυτή είναι η αισιόδοξη άποψη. Υπάρχει τρόπος και υπάρχει δρόμος.

Στον αντίποδα, η πολιτική - υποκειμενική απάντηση φοβούμαι ότι θα μας πει ότι τον νοητό ορίζοντα των γεγονότων τον περάσαμε ήδη εδώ και πολλά – πολλά χρόνια, ίσως από το 1981, αν όχι νωρίτερα. Η διαδοχή των γεγονότων που οδήγησε στην αποχαλίνωση του λαϊκισμού, στην υπερχρέωση και στην απόπειρα απόδρασης από την πραγματικότητα στις τελευταίες εκλογές, ήταν περίπου προδιαγεγραμμένη και αναπότρεπτη. Η τελική κατάληξη, που βιώνουμε σήμερα, σαν σε αργή κίνηση, είναι απλώς η αναπόφευκτη, νομοτελειακή ολοκλήρωση μιας καταστροφής που ενυπήρχε στο DNA όλων μας των προηγούμενων επιλογών, διότι είμασταν έτσι προδιατεθημένοι ώστε σε κάθε καμπή να κάνουμε μοιραία τις λάθος επιλογές. Αυτή είναι η απαισιόδοξη, ντιτερμινιστική άποψη.

Κάναμε τις λάθος επιλογές πάντα, όχι επειδή δεν υπήρχαν άλλες καλύτερες, αλλά επειδή δεν υπήρχαν άλλοι καλύτεροι στις θέσεις ευθύνης κάθε φορά, όπου οι φαύλοι από φαύλους ήταν ταγμένοι να εκφαυλίζουν και να αναπαράγουν την φαυλότητα της πολιτικής μας ζωής σε έναν φαύλο κυριολεκτικά κύκλο.

Ο Παπανδρεϊσμός, όπως ο Περονισμός στην Αργεντινή, αποδείχθηκε ανίατη και μάλιστα θανατηφόρα ασθένεια. Προσέβαλλε όλα τα κόμματα. Η ΝΔ επανήλθε τελικά στην εξουσία το 2004 μόνο αφού είχε μεταμορφωθεί σε νεο-παπανδρεϊκό κόμμα. Η περίοδος Μητσοτάκη, και η πρώτη περίοδος Σιμήτη, όπου κάποιες κατ’ εξαίρεση προσπάθειες ανόρθωσης έγιναν, που πολεμήθηκαν και δεν είχαν συνέχεια, απλώς αποτελούν επαλήθευση του κανόνα ως πρόσκαιρες εξαιρέσεις. Το πολιτικό σύστημα ήταν και παραμένει διαβρωμένο από το λαϊκισμό. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου, η μεγέθυνση του κράτους, είτε οργανικά με προσλήψεις και δημιουργία αμέτρητων οργανισμών, είτε μέσω δήθεν προνοιακών παροχών, οι οποίες όμως σχεδόν ποτέ δεν είχαν γενικό και ουδέτερο λελογισμένο χαρακτήρα, αλλά ήταν πάντα αποσπασματικές ευνοϊκές ρυθμίσεις υπέρ επί μέρους ομάδων, πάντα στο βωμό της νομής και διατήρησης της εξουσίας, με νεποτισμό και ευνοιοκρατία, χωρίς ποτέ σχεδόν να υπηρετούν αναδιανεμητικά κριτήρια.

Επί δεκαετίες οι προϋπολογισμοί έπεφταν έξω. Τα νέα ελλείμματα επισώρευαν νέα χρέη πάνω στα παλιά. Οι αλόγιστες αυξήσεις σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και ο υπερπροστατευτισμός στην αγορά εργασίας, διέλυσαν την ανταγωνιστικότητα. Η όποια επιχειρηματικότητα περιορίστηκε όχι στην παραγωγή πλούτου, αλλά στον παρασιτισμό από τις κρατικές δαπάνες. Το δήθεν αριστερίστικο (αλλά στην πραγματικότητα αντιδραστικό και υπερσυντηρητικό) ιδεολογικό εποικοδόμημα που επιβλήθηκε ήταν ταγμένο στην υπηρεσία αυτού του Περονιστικού μοντέλου εξουσίας. Οι ελίτ αλώθηκαν. Ο πνευματικός κόσμος αφομοιώθηκε και φιμώθηκε: έγινε απολογητής της φαυλοκρατίας. Η άλλοτε εύρωστη και εξωστρεφής αστική και εμπορική τάξη “κρατικοποιήθηκε” εξαρτήθηκε άμεσα ή έμμεσα από το συγκεκριμένο μοντέλο εξουσίας, και από τα ξεροκόματα του κρατισμού. Ουσιαστικά η χώρα έμεινε ακέφαλη. Χωρίς καμία δύναμη να αντιδράσει.

Όποιος διαβάζει τούτες τις γραμμές και συμφωνεί, οφείλει να γνωρίζει ότι ανήκει σε μια απελπιστικά μικρή μειοψηφία, χωρίς ελπίδες πολιτικής συγκρότησης σε πλειοψηφικό πολιτικό κίνημα και χωρίς προοπτικές κατίσχυσης. Όταν οι φοροδίαιτοι (συνταξιούχοι και δημόσιοι υπάλληλοι) υπερβαίνουν κατά πολύ αριθμητικά τους παραγωγικούς φοροδότες του ιδιωτικού τομέα (οι μόνοι που παράγουν πλούτο από τον οποίοι όλοι οι υπόλοιποι ζουν) τί ελπίδα υπάρχει για πολιτική αλλαγή εκ των έσω; Ποιός θα θυσιάσει τις δικές του κρατικοδίαιτες απολαβές, για να συνδράμει την οικοδόμηση μιας νέας φιλελεύθερης εθνικής οικονομίας απεξαρτημένης από τα κρατικά δεσμά, ικανής να παράγει πλούτο;

Το απώτερο κοινό καλό δεν πρόκειται να συγκινήσει όσους ξέρουν μόνο να προάγουν το άμεσο ιδιοτελές όφελος. Εδώ ακόμη και οι φοροδότες του ιδιωτικού τομέα (που σηκώνουν στις πλάτες τους όλους τους υπόλοιπους) είναι τόσο διαπλεγμένοι με τον κρατισμό, ώστε δεν μπορούν να δουν την επιχειρηματικότητα τους πέρα από το υφιστάμενο μοντέλο. Ούτε αυτοί δεν είναι απέναντι στον κρατισμό. Είναι μαζί του. Το μεταρρυθμιστικό κίνημα στη χώρα μας πάσχει από ακινησία. Όλοι φοβικά γαντζωμένοι στη βολή τους φοβούνται και αντιμάχονται τις μεταρρυθμίσεις. Μας έμεινε η ντροπή μόνο οι ξένοι αληθινοί φίλοι της Ελλάδας (αληθέστεροι ημών των ημεδαπών) να προωθούν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας, ενάντια στις εγχώριες βδελυρές ελίτ που παραπλανούν το λαό. Αντί να ανασκουμπωθούμε και να ριχτούμε στη δουλειά, αφήνουμε τις μέρες και τους μήνες να περνούν, και περιοριζόμαστε σε θεάματα και σκιαμαχίες χειροκροτητές του Καραγκιόζη.

Προκειμένου να πετύχει κανείς αλλαγές στην πολιτική δεν αρκούν ούτε η ισχυρή πολιτική θέληση, ούτε ο ιδεαλισμός και η ακεραιότητα, ούτε η ρητορική δεινότητα. Πρέπει να υπάρχει και μια ελάχιστη δεκτικότητα και ώθηση από την κοινωνία. Πρέπει να υπάρχουν οικονομικές και πνευματικές ελίτ που δείχνουν το δρόμο των μεταρρυθμίσεων, που προσδοκούν οφέλη από τις μεταρρυθμίσεις, και που πάνω απ’ όλα υπηρετούν το κοινό καλό, ως τη βέλτιστη και μόνη σίγουρη οδό ατομικής σωτηρίας. Στη χώρα μας αντίθετα η συντριπτική πλειοψηφία προσδοκά οφέλη όχι από τις αλλαγές αλλά από τη συντήρηση του παλιού μοντέλου, το οποίο όλοι θέλουν να αρμέγουν. Η πολιτική διαμάχη αφορά όχι στη δημιουργία πλειοψηφικού μεταρρυθμιστικού ρεύματος αλλά στο διεμβολισμό της εξουσίας για την κάρπωση της νομής της. Ποιός κρατιστής, που έχει το κράτος εισιτήριο για την κατάκτηση και διατήρηση της εξουσίας θα μειώσει το κράτος; Γιατί είναι η σοβιετική Ελλάδα η μόνη δυτική χώρα όπου το μεγαλύτερο ανάθεμα, το μεγαλύτερο ταμπού είναι ο φιλελευθερισμός; Και τί άλλο παρά ακραίο συντηρητισμό της Ελληνικής κοινωνίας αποδεικνύει η τελευταία εκλογή, που συνίσταται στη γελοία απόπειρα ανασύστασης της παπανδρεϊκής Ελλάδας του ‘80;

Δεν μπορώ να αποβάλλω τον αθεράπευτο ιδεαλισμό και ρομαντισμό μου. Αρνούμαι με όλη τη δύναμη της ψυχής μου να δεχτώ ότι το παιχνίδι είναι χαμένο, ή η αποσύνθεση προδιαγεγραμμένη, ότι δεν μπορούμε ακόμη και τώρα να αλλάξουμε μυαλά. Αλλά η σκληρή και άκαρδη λογική που βλέπει ένα γύρω και μετρά τα δεδομένα εδώ κάτω στη γη, και όχι τα όνειρα στις νεφέλες, λέει πως μάλλον από καιρό τον διαβήκαμε αυτό τον καταραμένο αδιόρατο ορίζοντα των γεγονότων. Γι΄ αυτό ίσως κανείς εκεί έξω δεν μπορεί να πληροφορηθεί ή να καταλάβει τί συμβαίνει εδώ μέσα στην εθνική μαύρη τρύπα που έχουμε χωθεί. Μένει ίσως μόνο να ελπίζουμε σε ένα καθαρτικό Big Bang!