Ριζοσπαστική Επαναπροσέγγιση του Μεταναστευτικού

Ειδησεογραφία, στατιστικές, αλλά και η καθημερινή εμπειρία επιβεβαιώνουν ότι η παράνομη μετανάστευση προς την Ευρώπη είναι εκτός ελέγχου. Η πολιτική αποτροπής (το “φρούριο Ευρώπη”) έχει αποτύχει. Άνθρωποι χωρίς στον ήλιο μοίρα, κατά χιλιάδες κατακλύζουν με κάθε μέσο την “γη της επαγγελίας”, πληρώνοντας απίστευτα ποσά σε σωματέμπορους και υπερβαίνοντας κάθε εμπόδιο σ’ αυτή τη μακρά τους Οδύσσεια.
Η μαύρη εργασία, η διαμονή σε άθλια γκέτο, η παρανομία και η εγκληματικότητα, η πανταχόθεν εκμετάλευση, όλα αποτελούν αποδεκτά παρεπόμενα της ποθητής απόδρασης από τις χώρες προέλευσης.

Τρία βασικά δεδομένα πρέπει να προσδιορίσουν την υιοθέτηση νέων πολιτικών: α. Η είσοδος παράνομων μεταναστών είναι αναπότρεπτη όσο η ανισότητα ευκαιριών παραμένει – β. Η μόνιμη παραμονή τόσων μεταναστών σε ευρωπαϊκό έδαφος και η διαρκής αύξηση του αριθμού αυτών είναι δυσβάσταχτη και αποσταθεροποιητική, αντιθέτως η πρόσκαιρη παραμονή ελεγχόμενου αριθμού είναι επωφελής – γ. Καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί από μόνη της να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χωρίς συντονισμό.

Με αυτά ως δεδομένα, η νέα πολιτική θα πρέπει να υπηρετεί τρεις στόχους:

1. Τον επαναπατρισμό ισοδύναμου αριθμού (μάλλον παρά την αποτροπή εισόδου).

2. Την προσωρινή αξιοπρεπή ενσωμάτωση και την πραγματοποίηση εισοδημάτων που θα επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης.

3. Την δια των μεταναστευτικών εμβασμάτων ανάπτυξη των χωρών προέλευσης ώστε να υπάρχουν μελλοντικά ευκαιρίες για παραμονή σε αυτές με απώτερο στόχο την ανάσχεση του μεταναστευτικού ρεύματος.

Η υπηρέτηση αυτών των στόχων εκτιμώ ότι μπορεί να υπηρετηθεί με την υιοθέτηση συστήματος μετακλητών εργαζομένων (“Μ.Ε.”) 5ετούς διάρκειας, το οποίο θα προβλέπει τη (χωροχρονική) μετάθεση καταβολής μέρους των αποδοχών κατά την επιστροφή στις χώρες προέλευσης ως κινήτρου για τον επαναπατρισμό. Ένα τέτοιο σύστημα ειδικότερα μπορεί να περιλαμβάνει:

- Σύσταση αρμόδιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας με γραφεία στις χώρες προέλευσης με βάση διακρατικές συμφωνίες (“Υπηρεσία”).

- Διεκπεραίωση τοπικά στις χώρες προέλευσης αίτησης για 5ετή πράσινη ευρωκάρτα έναντι παραβόλου 1,000 ευρώ που θα περιλαμβάνει αεροπορικό εισιτήριο με επιστροφή, και δημιουργία τραπεζικού λογαριασμού σε χώρα υποδοχής και χώρα προέλευσης.

- 5ετές συμβόλαιο εργασίας απευθείας με την Υπηρεσία έναντι χαμηλής σταθερής αμοιβής (π.χ. 600 ευρώ) διατροφής και διαμονής σε κοινοβιακούς κοιτώνες. Το εν τρίτο της αμοιβής θα είναι εγγυημένο ανεξάρτητα από τη διαθεσιμότητα εργασίας. Η Υπηρεσία θα συμβάλλεται με τους εργοδότες.

- Η Υπηρεσία θα διαπραγματεύεται με κυβερνήσεις τον επιμερισμό θέσεων ανά χώρα-μέλος (με αντικειμενικά κριτήρια πληθυσμιακά/οικονομικά). Κυβερνήσεις που επιθυμούν να περιορίσουν τον αριθμό εισόδου θα πληρώνουν στην Υπηρεσία ένα ποσό ανά εργαζόμενο το οποίο θα επιδοτεί την αμοιβή σε άλλες χώρες-μέλη που δέχονται τους εργαζομένους (θα “αγοράζουν δικαίωμα εξαίρεσης”). Έτσι το κόστος ανά Μ.Ε. ενδέχεται να είναι μικρότερο για πιθανούς εργοδότες σε άλλες χώρες (αφού ένα μέρος θα επιδοτείται). Το ποσό αυτό θα προσδιορίζεται με όρους αγοράς και με βάση συγκεκριμένα quota (όπως η αγορά για τις εκπομπές ρίπων CO2).

- Ο μισθός των Μ.Ε. θα επιμερίζεται σε τρία μέρη, εκ των οποίων το 1/3 θα καταβάλλεται μηνιαία στη χώρα υποδοχής, το υπόλοιπο μελλοντικά (μετά το πέρας του 5ετούς συμβολαίου) στη χώρα προέλευσης μετά τον επαναπατρισμό (και υπό την προϋπόθεση αυτού), 1/3 ως εφ άπαξ, και το 1/3 μηνιαία, για αντίστοιχη περαιτέρω 5ετή περίοδο.

- Όλες οι καταβολές στη χώρα προέλευσης θα γίνονται σε ασφαλή (εγγυημένο) τραπεζικό τοπικό λογαριασμό που θα λειτουργούν αξιόπιστες ευρωπαϊκές τράπεζες (επί τη βάση προηγούμενων διακρατικών συμφωνιών).

- Οι Μ.Ε. θα δικαιούνται επίσης δωρεάν περίθαλψη κατά τη διάρκεια του 5ετούς συμβολαίου καθώς και μια συμβολική σύνταξη καταβλητέα από το 68^ο έτος στη χώρα προέλευσης.

- Οι Μ.Ε. θα λαμβάνουν επίσης (στα πλαίσια του “συμβολαίου”) βασική δωρεάν διδασκαλία (νυκτερινή και το Σ.Κ.) σε κάποια Ευρωπαϊκή γλώσσα, ή σε κάποια βασική δεξιότητα.

- Μετά το πέρας του 5ετούς συμβολαίου θα μπορούν να επαναιτηθούν νέα πράσινη κάρτα αφού προηγουμένως συμπληρώσουν 5ετή παραμονή στη χώρα προέλευσης.

Το άνω σύστημα αποβλέπει στην αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας με όρους αντίστοιχους εκείνων που επέτρεψαν την Κινέζικη “απογείωση” καθώς και πρωτίστως στην οριστική αντιμετώπιση δύο τεράστιων προβλημάτων της εποχής μας: το αβυσσαλέο χάσμα Ευρώπης τρίτου κόσμου, και το συνεπαγόμενο εκρηκτικό πρόβλημα της παράνομης μετανάστευσης, δημιουργώντας ισχυρότατα κίνητρα αξιοπρεπούς επαναπατρισμού που είναι ταυτόχρονα μέσα ανάπτυξης των χωρών προέλευσης, αλλά και αξιοπρεπούς προσωρινής ενσωμάτωσης μακριά από τα γκέτο και την παραβατικότητα. Η ευρωπαϊκή οικονομία θα τονωθεί διπλά, γινόμενη ανταγωνιστική (χάρη στην εισαγόμενη φτηνή εργασία) αλλά και γιατί θα ανοίξουν νέες αγορές στον τρίτο κόσμο (μέσα από την εξαγωγή πλούτου). Επαναπατριζόμενοι οι Μ.Ε. θα έχουν επενδυτική δύναμη (το εφ άπαξ) και καταναλωτική δύναμη (το μετατεθέν μηνιαίο εισόδημα), καθώς και νέες γνώσεις και δεξιότητες, εμπειρίες πολύτιμες, αλλά και ένα υγιές και αξιόπιστο τοπικό τραπεζικό σύστημα, όλα αναγκαίες αλλά και ικανές προϋποθέσεις για να “πάρουν μπρος” τοπικές οικονομίες, να ανθίσουν και να πάψουν να αιμοραγούν μετανάστες προς την Ευρώπη.

Άλλωστε δε χωρεί αμφιβολία ότι το μεταναστευτικό “ρεύμα” οφείλεται στη “διαφορά τάσης” (χάσμα) ανάμεσα στην Ευρώπη και τον τρίτο κόσμο. Η ταχεία ανάπτυξη του τρίτου κόσμου και η μείωση του χάσματος είναι τελικώς η μόνη απάντηση μαρκοπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα μέρος της λύσης πιστεύω βρίσκεται στον “ισοδύναμο επαναπατρισμό” (με κίνητρα) ώστε να μην βουλιάξουμε.

Εξάλλου, ανάπτυξη του τρίτου κόσμου με βοήθεια που περνά από διεφθαρμένες κυβερνήσεις είναι ατελέσφορη (τα ποσά επιστρέφουν στις Ελβετικές τράπεζες και η διαφθορά αυξάνεται). Η Δύση πρέπει να “δώσει χέρια” απευθείας με τους πολίτες του τρίτου κόσμου, και να βάλει χρήματα απευθείας (χωρίς μεσάζοντες) στις τσέπες καταναλωτών που τα έχουν ανάγκη και που θα τα ξοδέψουν στις τοπικές κοινωνίες – όχι όμως υπό τη μορφή δωρεάν βοήθειας (που αποκοιμίζει την αυτοδύναμη πρόοδο), αλλά υπό τη μορφή εισοδημάτων από outsourcing είτε από μετανάστευση, είτε από εμπόριο (“trade, no aid”). Όμως και η ανάπτυξη του αμφίδρομου εμπορίου προϋποθέτει μια αρχική θέρμανση των τοπικών οικονομιών. Γι’ αυτό νομίζω το πρώτο καρβουνάκι γι’ αυτή τη θέρμανση μπορεί να είναι τα μεταναστευτικά εμβάσματα και οι επαναπατριζόμενοι μετανάστες.

Πρέπει να φτιάξουμε τον κόσμο, αν θέμε να φτιάξουμε την Ευρώπη. Και πρέπει να φτιάξουμε την Ευρώπη αν θέμε να φτιάξουμε την Ελλάδα. Και αντίστροφα βεβαίως! Μπορούμε με ρεαλισμό να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες της παγκοσμιοποίησης για να αντιμετωπίσουμε τους εξ αυτής κινδύνους. Να αντιστρέψουμε την οπτική μας και να δούμε την πρόκληση και την προοπτική πίσω από το φαινομενικό αδιέξοδο. Αρκεί να έχουμε προσήλωση στη μεγάλη εικόνα, στο ευρωπαϊκό και πανανθρώπινο πεπρωμένο μας, σ’ όσα μας ενώνουν με τους “γείτονες” στην άλλη άκρη της μικρής μπλέ κουκιδίτσας μας και εφαρμόζοντας πάντα θαρραλέες, φιλόδοξες πολιτικές μακράς πνοής και υψηλής έμπνευσης.