Εκλογικά Συμπεράσματα και Μετεκλογικές Προοπτικές

Πέρα από τα μύρια όσα στενά και αντιφατικά κομματικά μηνύματα υποτίθεται στέλνουν τούτες οι κάλπες, ίσως αν μπορούσε κανείς να δει από μακριά τη μεγάλη εικόνα θα συμπέραινε ότι τούτες οι πολυεπίπεδες εκλογές θα αποτελέσουν ορόσημο και σημείο καμπής τόσο σε Ευρώπη, όσο και σε Ελλάδα. Η παλίρροια του φόβου, του μίσους, του θυμού που κόντεψε να πνίξει την ήπειρο και τη χώρα μας μετά την κρίση, φαίνεται πως έχει φτάσει στο υψηλότερο σημείο της. Από δω και πέρα τα νερά της οργής θα αποτραβηχτούν, ο αδιέξοδος θυμός θα ξεθυμάνει, και η ζωή θα ξαναπάρει το δρόμο της.

Τα πολιτικά άκρα έχουν φτάσει στις εσχατιές της μετεωρικής επιρροής τους, και θα επιστρέψουν σταδιακά στις σκιές του περιθωρίου. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να το υποστηρίξει κανείς αυτό. Παρά τον υποτιθέμενο σεισμό, που όλα τα διεθνή μέσα με διάθεση δραματοποίησης μεταφέρουν, οι δυνάμεις της λογικής, οι δυνάμεις του φιλελεύθερου κέντρου, της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς αντιστέκονται πειστικά και πεισματικά. Αναμφίβολα διερχόμαστε μια θύελα των άκρων, μια πρωτόγνωρη πράγματι πανευρωπαϊκή θύελα, όμως το οικοδόμημα των Ευρωπαϊκών θεσμών αποδεικνύεται πως δεν είναι από άχυρα, αλλά από μπετόν, και τέτοιο που καμιά τέτοια πρόσκαιρη θύελα δεν μπορεί να απειλήσει. Οι Ευρωπαίοι πολίτες, ακόμη και εν μέσω των πικρότερων πολιτικών απογοητεύσεων, στη συντριπτική τους πλειοψηφία παραμένουν δημοκράτες με υγιέστατα πολιτικά αντανακλαστικά.

Ποιά είναι η μεγάλη εικόνα στη χώρα μας; Μέχρι το 2009 οι δυνάμεις του ευρύτερου κέντρου (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ) ηγεμόνευαν την πολιτική σκηνή με ποσοστά ανάμεσα στο 70% - 80%. Με τη κρίση τα ποσοστά της Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς κατακρημνίστηκαν από το 68.93% στις ευρωεκλογές του 09, στο 41.94% στις βουλευτικές εκλογές του ‘12. Στις φετινές ευρωεκλογές οι δυνάμεις του κέντρου (αν προσμετρήσει κανείς και το Ποτάμι) περιορίζονται στο 37.34%, που αποτελεί ιστορικό χαμηλό. Τί συμβαίνει όμως με τα άκρα;

Τα άκρα μετά από μια εντυπωσιακή άνοδο από το 20,66% το ’09 στο απίστευτο 53,66% το ’12, φέτος φαίνεται να υποχωρούν πλέον στο 49,43% (αν συναθροίσει κανείς ΧΑ, ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΛΑΟΣ και ΔΗΜΑΡ). Φυσικά δεν είναι όλα αυτά τα κόμματα εξίσου ακραία. Άλλωστε ο ΛΑΟΣ και η ΔΗΜΑΡ στήριξαν (έστω πρόσκαιρα) μνημονιακές κυβερνήσεις, και κάποιοι θα τα θεωρούσαν εγγύτερα στο κέντρο.

Οι σχετικές ομαδοποιήσεις είναι ίσως σε κάποιο βαθμό σχηματικές, όμως νομίζω βοηθούν. Πράγματι, μπορεί να διακρίνει κανείς τρεις ομόκεντρους κύκλους των άκρων (όπου ο ενδότερος εξ αυτών απέχει λιγότερο από το πολιτικό κέντρο, και ο εξώτερος περισσότερο). Ο απώτατος (πιο ακραίος) κύκλος περιλαμβάνει από την άκρα δεξιά τη ΧΑ και από την άκρα αριστερά το ΚΚΕ. Ο μεσαίος περιλαμβάνει από αριστερά το ΣΥΡΙΖΑ και από δεξιά τους ΑΝΕΛ. Και ο εσώτερος περιλαμβάνει από δεξιά τον ΛΑΟΣ και από αριστερά τη ΔΗΜΑΡ. Έχει σημασία να παρατηρεί κανείς πώς ακριβώς συμπεριφέρονται εκλογικά αυτοί οι ομόκεντροι κύκλοι από το ‘09, στο ‘12, μέχρι και σήμερα.

Λοιπόν, ο απώτερος (πιο ακραίος) ομόκεντρος κύκλος (ΧΑ + ΚΚΕ) αυξάνει σταθερά τις δυνάμεις του, από το 8,81% το ’09, στο 11,42% το ’12 και στο 15,46% φέτος, που βεβαίως υποδηλώνει την εντεινόμενη οργή ολοέν μεγαλύτερης μερίδας ψηφοφόρων. Ο ενδότερος κύκλος (ΛΑΟΣ + ΔΗΜΑΡ) αντίθετα παρουσιάζει μια οριακή αρχική αύξηση από 7,15% (το ’09) στο 7,84% το ’12 για να υποχωρήσει σημαντικά φέτος στο 3,91%. Ο μεσαίος ομόκεντρος κύκλος των πολιτικών άκρων (ΣΥΡΙΖΑ + ΑΝΕΛ) παρουσιάζει μια θεαματική άνοδο από το 13,51% το ΄09 στο 34,4% το ’12 για να υποχωρήσει όμως φέτος αισθητά στο 30,06%. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι η άνοδος του εξώτερου κύκλου (ΧΑ + ΚΚΕ) κατά 4,04% είναι σχεδόν ίση με την ισόποση περίπου μείωση του επόμενου (όμορου) κύκλου (ΣΥΡΙΖΑ + ΑΝΕΛ) κατά -4,34%.

Μπορεί η οργή του κόσμου να μην έχει ακόμη αρχίσει να υποχωρεί, όμως η αύξηση των απώτατων άκρων (ΧΑ + ΚΚΕ) είναι χωρίς πολιτικές συνέπειες στην πραγματικότητα. Αμφότερα αυτά τα κόμματα είναι sui generis, και δεν πρόκειται ούτε να αποκτήσουν ποτέ αυτοδυναμία, ούτε να συνεργαστούν ποτέ με οποιοδήποτε άλλο κόμμα. Είναι οριστικά και αμετάκλητα αποκομμένα από την εξουσία. Δηλαδή, η ψήφος σε αυτά ενώ έχει διακριτή οροφή, δεν έχει στην πραγματικότητα αντίκρισμα ή πολιτική χρηστικότητα. Διασφαλίζεται δι’ αυτής απλά μια επικοινωνιακή πλατφόρμα σε κάποιους γραφικούς τύπους, που στο τέλος θα κουράσει ακόμη και τους πιο οργισμένους, ή θα εξοργίσει και τους πιο ανεκτικούς. Η ενίσχυση των δήθεν αντισυστημικών (γραφικών) ακραίων φορέων, “κλέβει” άλλωστε δυνάμεις όχι απο το υπεύθυνο κέντρο, αλλά από τις όμορρες λαϊκίστικες ριζοσπαστικές δυνάμεις (ΣΥΡΙΖΑ + ΑΝΕΛ) που διαφορετικά θα ήθελαν να διατηρούν στο μυαλό τους ακόμη θεωρητικές ελπίδες κατάκτησης της εξουσίας.

Όμως το πολιτικό αδιέξοδο των ακραίων αντιμνημονιακών πολιτικών δυνάμεων είναι η αλαζονία και η απολυτότητα του “επαναστατικού” τους μηνύματος, το οποίο ενώ τους διασφάλισε πρόσκαιρα κέρδη την περίοδο της κρίσης, αφενός νομιμοποιεί τους ακόμη πιο ακραίους προς τους οποίους διαρρέουν τώρα οι ψήφοι τους, αλλά και συνέβαλε (ίσως οριστικά) στο κάψιμο πολιτικών γεφυρών προς άλλες δυνάμεις, που τώρα οδηγεί σε πολιτική απομόνωση, η οποία απομόνωση την εποχή των κυβερνητικών συνεργασιών σημαίνει ένα και μόνο πράγμα: μόνιμο αποκλεισμό από την εξουσία. Αποδεικνύεται έτσι ότι η αριστερά που χρόνια κοπτόταν για τις κυβερνήσεις συνεργασίας, σήμερα δεν έχει ούτε την ειλικρινή θέληση, αλλά ούτε και την ωριμότητα για να συνεργαστεί, αφού οι μεν “ριζοσπάστες” δεν τόλμησαν να μετάσχουν σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας το ’12, οι δε “ανανεωτές” κιότεψαν και εγκατέλειψαν την προσπάθεια μεσοστρατίς, όταν το πράγμα δυσκόλεψε.

Στην πραγματικότητα ο ΣΥΡΙΖΑ (έπειτα και από την κατάρρευση της ΔΗΜΑΡ) δεν θα μπορεί να συνεργαστεί παρά μόνο με τους ΑΝΕΛ, όμως μια τέτοια συνεργασία θα ήταν τοξική (πολύ περισσότερο που τώρα οι ΑΝΕΛ βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση). Στην πραγματικότητα ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται εγκλωβισμένος σ’ ένα απόλυτο αδιέξοδο. Η εκλογική του κάμψη που έχει ήδη αρχίσει σε τούτες τις εκλογές, θα οδηγήσει σε θεαματικό ξεφούσκωμα, αμέσως μόλις καταστεί σαφές ότι έχει φτάσει την εκλογική του οροφή.

Το κύμμα δυσαρέσκειας και οργής που σήκωσε ψηλά τη λαϊκίστικη ριζοσπαστική αριστερά για ένα τέρμινο, ήδη ξεθυμαίνει στο λιμενοβραχίονα της πολιτικής ομαλότητας που μαζί με την οικονομική σταθερότητα επιστρέφουν στη χώρα. Με την εμφάνιση του Ποταμιού αλλά και τη μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ, που επιστρέφει σιγά – σιγά από το κρύο και από τη δίκαιη τιμωρία που του επέβαλε το εκλογικό σώμα, αποδεικνύεται η ικανότητα των δυνάμεων του κέντρου να ανανεωθούν, ενώ η ανθεκτικότητα που επέδειξε η ΝΔ υπό πολύ αντίξοες συνθήκες, διασφάλισε τελικά τη σταθερότητα στον τόπο.

Η ποθούμενη μεγάλη λαϊκίστικη ανατροπή δε συνέβη, όχι μόνο σε τούτες τις εκλογές αλλά πλέον γἰνεται σαφές ότι ούτε και προοπτικά δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί. Οι δυνάμεις του κέντρου έχουν φτάσει στο ιστορικό χαμηλό τους, και από τις επόμενες εκλογές θα αρχίσουν νομοτελειακά να ανακάμπτουν και να επανέρχονται σε πιο φυσιολογικά επίπεδα. Ίσως όχι τόσο γρήγορα στο 70% αλλά σίγουρα πολύ σύντομα πάνω από το 50%. Η βαθειά και ουσιαστική ανανέωση που έχει ανάγκη η πολιτική ζωή της χώρας, είναι πλέον σαφές ότι δεν θα προέλθει από τις παρυφές και από τα αλλοπρόσαλλα άκρα του φανατισμού, του μίσους ή της αλλαζονίας και του λαϊκισμού, αλλά από τις δυνάμεις του κέντρου, που μέσα στην κρίση έσπευσαν να μάθουν τα μαθήματα της ιστορίας, και που στο τέλος κράτησαν τη χώρα όρθια. Απέδειξαν οι κεντρώες δυνάμεις όλων των αποχρώσεων ότι διαθέτουν προσαρμοστικότητα. Εισήλθαν στη νέα εποχή των κυβερνητικών συνεργασιών επί τη βάση προγραμματικών συμφωνιών και επέδειξαν ωριμότητα και ανθεκτικότητα, διερχόμενες δια πυρός και σιδήρου.

Ο λαός πονά μεν, αλλά εκτιμά όσους αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους, όσους μένουν σταθεροί στην αποστολή τους. Διότι ναι μεν η κυβερνητική ευθύνη φθείρει, αλλά η απεμπόληση αυτής απαξιώνει και οδηγεί σε πολιτικό αφανισμό, όπως ανακάλυψαν ο ΛΑΟΣ και η ΔΗΜΑΡ. Η αλλαζονία από την άλλη όσων αξιώνουν αυτοδυναμία, όσων με το ακραίο τους πρόγραμμα και το διχαστικό τους λόγο έχουν μείνει απομονωμένοι και ανίκανοι να συμπήξουν ευρύτερες συνεργασίες ή να ηγηθούν συλλογικών πρωτοβουλιών, θα οδηγήσει τελικά, νομοτελειακά στο ξεφούσκωμα των άκρων. Διότι τα άκρα από τη φύση τους δεν συνεργούν, αλλά απλώς αντιδρούν. Όμως, ίσως διέφυγε ορισμένων, ο καιρός της αντίδρασης ήλθε και απήλθε. Είναι τώρα ο καιρός της δράσης. Στην νέα εποχή, η δράση θα προϋποθέτει συνεργασίες, και οι συνεργασίες προϋποθέτουν ηπιότητα και συνδιαλλαγή. Οι ακραίοι και αδιάλλακτοι θα μείνουν έξω από το χωρό και απλώς θα πάνε σπίτια τους. Όσοι εξ αυτών επαρμένοι διαβάζουν τη χθεσινή κάλπη ανάποδα, θα τρίβουν σύντομα τα μάτια τους!