Αμείλικτα Διλήμματα: Ποιά Κεντροαριστερά;

Η πρόσκληση για ανασυγκρότηση της “κεντροαριστεράς” δεν πρέπει να πέσει στο κενό. Όσοι αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστεροί έχουν συμφέρον να συντονίσουν τις προσπάθειες τους, ώστε να μετάσχουν με αξιώσεις στις προσεχείς πολιτικές ζυμώσεις που θα οδηγήσουν στην τελική αναδιάταξη του πολιτικού σκηνικού. Θεμελιώδες προαπαιτούμενο της όποιας απόπειρας νέου ξεκινήματος είναι η
αξιοπιστία προσώπων και επιλογών. Φθαρμένα πρόσωπα ή ένοχες επιλογές άσχετα από το περιτύλιγμα θα απονομιμοποιήσουν και ό,τι νέο ή θετικό αναφύεται από συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Αυτό δε σημαίνει συλλήβδην απόρριψη ή καταδίκη του καθενός που συνδέεται με (ή προέρχεται από) το παρελθόν. Το νέο πρέπει να συμβαδίσει με το παλιό. Οι ιστορικές καταβολές, εφόσον είναι έγκυρες, μπορούν επιλεκτικά να υπηρετήσουν ρόλο αναβατήρα για την εφόρμηση προς το μέλλον, μάλλον παρά ως βαρίδια που ακυρώνουν την όποια προοπτική.

Η υπόθεση της εθνικής ανάταξης είναι υπόθεση όλων, όχι λίγων αυτοαναγορευόμενων τάχα καθαρών και άσπιλων. Δεν υπάρχουν άμοιροι ευθυνών για το παρελθόν και δεν μπορούν να υπάρξουν αμέτοχοι στη συλλογική ευθύνη για το κοινό μέλλον. Μακριά λοιπόν από ύποπτους αποκλεισμούς ή στείρες ποσοστώσεις ευθυνών για τα περασμένα. Όμως για την εφόρμηση προς ένα καλύτερο και πιο στέρεο μέλλον δεν αρκεί η συστράτευση. Προέχει η στράτευση. Δηλαδή προέχει η καθάρια στόχευση. Χρειάζονται καθαρές απαντήσεις σε καθαρά και επιτακτικά διλήμματα. Να ξέρουμε πού πρέπει να πάμε. Και τότε ας πάμε όλοι μαζί.

Η κεντροαριστερά που γνωρίσαμε από το παρελθόν ήταν η παράταξη του κρατισμού, του ρουσφετιού, του πατερναλισμού, του λαϊκισμού, του υπερδανεισμού, των υπέρμετρων ρυθμίσεων και αθέμητων ιδιοτελών περιορισμών στην οικονομία, της γραφειοκρατίας, των βαρύγδουπων κενολογιών, των αλλοπρόσαλλων τριτοκοσμικών επιλογών στις διεθνείς σχέσεις, όλων αυτών δήθεν στο όνομα λαϊκών αγώνων, δήθεν στο βωμό της προστασίας των εργαζομένων. Ήταν μια παράταξη που υπηρέτησε τον εαυτό της και την νομεκλατούρα της που νεμήθηκε την εξουσία με Οργουελιανή δεξιότητα, αλλά που δεν προστάτεψε τον άνεργο, που δεν στήριξε την επιχειρηματικότητα, που δεν δημιούργησε προϋποθέσεις αειφόρου ανάπτυξης, που τελικά οδήγησε το εθνικό σκάφος απαράσκευο στις ξέρες. Ήταν η παράταξη των ανεκπλήρωτων καλών προθέσεων, της αφέλειας, της παρακμής, της ανεδαφικής θεωρητικολογίας, της διαφθοράς, του κατήφορου που οδήγησε στον υπερκαταναλωτισμό και την αποεπένδυση, που παρά την υποκριτική αντικαπιταλιστική ρητορία έφερε όλες τις ασθένειες χωρίς να εκμεταλευτεί καμία από τις ευκαιρίες του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης. Ήταν μια παράταξη ενδοσκοπική, φοβική που έφτιαξε μια Ελλάδα κατ’ εικόνα και ομοίωση, χωρίς εξωστρέφια, χωρίς αυτοπεποίθηση, όπου όλοι ανήμποροι περιμένουν όλα από το κράτος.

Η νέα κεντροαριστερά που φιλοδοξεί να αναγεννηθεί μέσα από τις στάχτες της παλιάς, τί χαρακτηριστικά θα έχει; Τα ίδια παρακμιακά χαρακτηριστικά που είδαμε μέχρι τώρα; Ή μήπως θα αλλάξει ρότα και χαρακτήρα με απαράμιλη αυτοκριτική διάθεση; Κι αν αλλάξει, σε τί κατεύθυνση θα στραφεί; Παρά το ένοχο παρελθόν της η αριστερά διατηρεί ένα σπουδαίο πλεονέκτημα. Νοιάζεται (θεωρητικά έστω) για τον άνθρωπο, για τους πιο αδύναμους, και διαπνέεται καταρχήν από φιλελεύθερα, ανθρωπιστικά ιδανικά.

Όμως, για τη χώρα τελικά αυτό που μετρά, πέρα από τις ταμπέλες ή τις θεωρίες, είναι η έγκυρη απάντηση που πρέπει να δώσουμε εμπράκτως στα επιτακτικά διλήμματα που αντιμετωπίζουμε. Οι επιμέρους πολιτικές παρατάξεις θα κριθούν τελικά από την ξεκάθαρη τοποθέτηση τους έναντι αυτών, και από την ικανότητα τους να αναμετρηθούν με το μέλλον, άσχετα από τις περγαμηνές ή τις ενοχές του παρελθόντος. Ας πάρουμε λοιπόν θέση στα δύσκολα για να δούμε πόσα απίδια βάζει ο σάκκος. Ας απαντήσουμε:

Θα αντισταθούμε με σθένος στο λαϊκισμό, ή θα υποκύψουμε στις σειρήνες του ξανά και ξανά, όπως πάντα; Θα επιμείνουμε στη σκληρή γλώσσα των αριθμών και της κοινής λογικής, ή θα διολισθήσουμε στην κενόλογη συναισθηματολογία και τη φτηνή δημαγωγία; Θα ευαγγελιστούμε το συγκεκριμένο, ή θα αναχαράσουμε το αφηρημένο; Θα μιλήσουμε για λύσεις που αλλάζουν ζωές, ή θα αναλωθούμε στην ακινησία της μελοδραματικής διεκτραγώγησης προβλημάτων προς ανούσιο εντυπωσιασμό; Θα κρατήσουμε ήπια και πολιτισμένη στάση με σεβασμό στη διαφορετικότητα, ή θα παρασυρθούμε από τα γνωστά πατροπαράδοτα πάθη; Θα δείξουμε αποφασιστικότητα και προσήλωση στις επιλογές μας, ή θα είμαστε φτερό στον άνεμο προς ικανοποίηση όλων για όλα;

Πιό συγκεκριμένα σε επίπεδο στρατηγικών επιλογών: Θα συνδράμουμε στην αλλαγή παραγωγικού μοντέλου μακριά από την με δανεικά χρηματοδοτούμενη κατανάλωση και τις υπέρογκες εισαγωγές (πολιτικές ζήτησης), δίνοντας αντιθέτως έμφαση στην παραγωγή με αποταμίευση και στις εξαγωγές (πολιτικές προσφοράς); Θα μείνουμε αταλάντευτοι στο δρόμο ταχείας απομείωσης του δημόσιου χρέους, εμμένοντας στις πλεονασματικές δημοσιονομικές χρήσεις για το μεσοπρόθεσμο μέλλον, ώστε να κατοχυρώσουμε την ουσιαστική εθνική ανεξαρτησία, ή θα επανέλθουμε στην ασωτία του εύκολου δανεισμού για την εξαγορά πολιτικής εύνοιας με υποθήκευση του μέλλοντος των επόμενων γενεών επικαλούμενοι Κευνσιανά άλλοθι; Θα στηρίξουμε με νύχια και με δόντια την επιχειρηματικότητα, ως μόνο πρόσφορο μέσο δημιουργίας πραγματικού πλούτου, ευημερίας και απασχόλησης και θα κάνουμε φορολογικές και άλλες επιλογές που υπηρετούν αυτό το στόχο, ή θα συνεχίσουμε να αναθεματίζουμε την επιχειρηματικότητα, να καθυβρίζουμε το κεφάλαιο και το κέρδος αναμασώντας στείρα μαρξιστική ρητορία ως δήθεν μέσο πιστοποίησης της αριστεροσύνης μας;

Θα επιδιώξουμε την απελευθέρωση της οικονομίας από δεσμά, προστατευτισμό, περιορισμούς και αχρείαστη γραφειοκρατία, ή θα ακολουθήσουμε την πεπατημένη της προηγούμενης τριακονταετίας της καταχρηστικής ρύθμισης των πάντων από το κράτος “πατερούλη”; Θα δώσουμε έμφαση στην παραγωγή νέου πλούτου (με χαμηλή φορολογία και απελευθέρωση αγορών) ή θα επιμείνουμε στην αναδιανομή φτώχιας με δυσβάσταχτη υπερφορολόγηση, ακυρώνοντας κάθε προοπτική ανάπτυξης; Θα προσφέρουμε επιτέλους οικουμενική παροχή υγείας και ελάχιστη εθνική σύνταξη και παράλληλα θα φέρουμε το κόστος για συντάξεις και πρόνοια στα πραγματικά μέτρα της οικονομίας και δημογραφίας, ή θα συνεχίσουμε να εθελοτυφλούμε λαϊκίζοντας όπως πάντα και μεταθέτοντας δύσκολες αποφάσεις, ελπίζοντας ότι κάποιος τρίτος θα βρεθεί να πληρώσει το βαρύ λογαριασμό;

Θα απελευθερώσουμε την παιδεία από αναχρονιστικά δεσμά και θα επενδύσουμε στην κοινωνία της γνώσης κάθε διαθέσιμο πόρο (ιδιωτικό ή δημόσιο), ή θα αφήσουμε την αναρχία και τους δογματισμούς να ακυρώνουν στο διηνεκές το μέλλον των παιδιών μας, που θα συνεχίσουν να αναζητούν διέξοδο και σπουδές στο εξωτερικό; Θα συντάξουμε νέο φιλελεύθερο κοσμικό κράτος δικαίου, παρέχοντας περίοπτη προστασία στο άτομο κι επιβάλλοντας τη νομιμότητα, ή θα συμβιβαστούμε με το μεσαίωνα των προκαταλήψεων που δυναστεύουν ακόμη πτυχές της δημόσιας ζωής; Θα συνοικοδομήσουμε την περήφανη Ευρώπη της άμιλλας εντός της οποίας θα κατακτούμε τη θέση μας με το σπαθί μας, ή θα ζητιανεύουμε για πάντα αναξιοπρεπώς τα ξεροκόμματα που η δήθεν Ευρώπη της αλληλεγγύης τάχα μας οφείλει;

Στο εξής, δεν θα αρκούν οι ταμπέλες. Η αληθινή προοδευτικότητα κρίνεται από την έμπρακτη απάντηση στα άνω διλήμματα. Στο εξής ούτε η κεντροαριστερά, ούτε η κεντροδεξιά θα μπορούν να αποστούν από τα αληθινά οράματα του φιλελευθερισμού, που παραμένει στο πολιτικό μας σύστημα ως ο ελέφαντας μέσα στο δωμάτιο για τον οποίο όλοι υποκριτικά και φοβικά σιωπούν. Εύχομαι το νέο εγχείρημα για την ανασυγκρότηση της κεντροαριστεράς να καρποφορήσει. Η δημοκρατία μας χρειάζεται έναν ισχυρό εναλλακτικό θεσμικό πυλώνα, εγγυητή μακροπρόθεσμης σταθερότητας. Όσοι τολμήσουν να δώσουν έγκυρες απαντήσεις στα αμείλικτα διλήμματα θα πρέπει να είναι έτοιμοι να συγκρουστούν μ’ εκείνους που εθισμένοι σε νοοτροπίες άλλων εποχών θα επιμείνουν στο τέλμα κάλπικων οιμωγών. Ναί στην συστράτευση για την ανατροπή, όχι στη συστράτευση για την συστράτευση. Η αληθινή ανατροπή φυσικά θα μπορούσε να υπάρξει αν μαζί με τις παλιές νοοτροπίες βρίσκαμε το θάρρος να πετάξουμε και τις παλιές φθαρμένες ταμπέλες. Έστω κι έτσι, ας δώσουμε έγκυρες (άρα φιλελεύθερες) απαντήσεις επί της ουσίας, κι ας τις βαφτίσουμε αν προτιμάμε, “κεντροαριστερές”!